Debian / Ubuntu installatie en configuratie

Introductie:

Debian documentatie: Debian GNU/Linux Installatie handleiding
Dit document bevat installatie-instructies voor het Debian GNU/Linux 13 systeem (codenaam "trixie"), voor de architectuur 64-bit PC ("amd64").
Opmerking: zonder "Chrome-remote-desktop" vind ik Ubuntu met de "Gnome" desktop of Lubuntu (nu met Qt libraries) ook een goed alternatief voor de desktop.

Aanbevolen installatie handleiding: Brandon Wallace: How To Install Debian 11 Bullseye Expert Mode Minimal Install

De computers met een Intel "Bay Trail" en "Cherry Trail" processor geven al sinds Linux kernel 4.x problemen (anno eind 2015)
Dit is verholpen met de nieuwe 6.x kernel, zie: linuxcapable.com: How to Install Linux Kernel 6.1 on Debian 11 or 10
De google-remote-desktop werkt nog niet met deze Debian versie!

NB: met versie 12 van Debian is het probleem met de Intel processoren verholpen

Opmerking: de Debian installatie overschrijft de disk, Ubuntu checkt op een eventueel reeds bestaande installatie, en meldt dit.
Eventueel moeten bestanden in de /home directory worden opgeslagen op een backup (netwerk) drive.

Start na installatie: Root toegang via sudo configureren, "bron": USB-stick uitschakelen, internet bronnen toevoegen.

Start: eerste stap ... niet nodig in Ubuntu!

Uitvoeren: de user "frits" sudo rechten geven: (indien root logon is geconfigureerd) 
frits@debian:~$ su -
Wachtwoord: <geheim>
root@debian:~# visudo
toegevoegd "frits"
resultaat: (bestand:  /etc/sudoers ) 
# User privilege specification
root    ALL=(ALL:ALL) ALL
frits   ALL=(ALL:All) ALL  <--- toegevoegd
# Allow members of group sudo to execute any command
%sudo   ALL=(ALL:ALL) ALL
Uitvoeren: 
sudo vi /etc/apt/sources.list
Verwijder de regels met:  deb cdrom:[Debian GNU/Linux 11.2.0 _Bullseye...
Toevoegen ... zie eerste twee regels! 
deb http://deb.debian.org/debian bullseye main
deb-src http://deb.debian.org/debian bullseye main

deb http://ftp.nl.debian.org/debian/ bullseye main non-free contrib
deb-src http://ftp.nl.debian.org/debian/ bullseye main non-free contrib

deb http://security.debian.org/debian-security bullseye-security main contrib non-free
deb-src http://security.debian.org/debian-security bullseye-security main contrib non-free

# bullseye-updates, to get updates before a point release is made;
# see https://www.debian.org/doc/manuals/debian-reference/ch02.en.html#_updates_and_backports
deb http://ftp.nl.debian.org/debian/ bullseye-updates main contrib non-free
deb-src http://ftp.nl.debian.org/debian/ bullseye-updates main contrib non-free
~
~
"/etc/apt/sources.list" 13 lines, xxx bytes

Anno 2023: bookworm in plaats van bullseye

Anno 2025: trixie in plaats van bookworm

Handig: "sed" magic! 
sudo sed -i -e 's/bullseye/bookworm/g' /etc/apt/sources.list

Upgrade

Na de eerste setup vanaf een USB-stick wordt het systeem up-to-date met: 
sudo apt update && sudo apt upgrade
checken versie: 
cat /etc/debian_version
De sub-versie upgrade van Debian, actueel: 11.6 [17-12-2022] 
sudo apt dist-upgrade

Upgrade nieuwe versie: 12 naar 13

Aliassen configureren

Vervolg van de setup, configuratie Debian.

Aliassen configureren voor de Command-Line-Interface, zoals:  alias ll='ls -al' ,  alias h='history' en  alias lt='ls -lrt|last'
Uitvoeren:  vi .bashrc   zoeken 'some' vi editor: /some
Resultaat: 
# some more ls aliases
alias ll='ls -l'          <--- # verwijderd
#alias la='ls -A'
#alias l='ls -CF'
alias h='history'         <--- regel toegevoegd
alias lt='ls -lrt|last'   <--- regel toegevoegd
Dan: $ source ~/.bashrc
Opmerking: op de Asus C434TA Chromebook (Debian) gebruik ik ook: 
alias gi='cd WWW/doc/image'

Met het gi commando gaat ("goto") de prompt naar de "image" directory!
Met imagemagic worden vaak "convert" commando's uitgevoerd op plaatjes voor de website, o.a. van *.png naar *.jpg en re-size: x of y as.
Het "history" commando is handig om met een ! en een regelnummer vorige commando's opnieuw uit te voeren.
Ook: "cursor-up" toets voor vorige commando's!

Optionele software installeren: voorbeelden!

Opmerking: in het volgende commando wordt "Double Commander" versie met GTK libraries geïnstalleerd.
Er is ook een versie met Qt libraries:  doublecmd-qt , aanbevolen voor Lubuntu met de LXQt desktop environment.

Aanbevolen:
Voor remote terminal login op de prompt: ... openssh-server installeren! 
sudo apt install -y openssh-server
sudo apt install -y filezilla doublecmd-gtk
Opmerking: standaard wordt het LibreOffice pakket geïnstalleerd. Eventueel kunnen Abiword en Gnumerik geïnstalleerd worden. 
sudo apt install -y abiword
sudo apt install -y gnumerik
Optioneel: 
sudo apt install -y soundconverter
sudo apt install -y bluefish
sudo apt install -y imagemagick gnome-paint

Installatie remote-desktop

In 2025 ben ik overgestapt naar X2Go.org: Remote Desktop server en client voor Linux, en RDP voor Windows.
Dit is nu de aanbevolen remote desktop voor een lokaal netwerk!
Om op vakantie verbinding te maken is er RaspberryPi.com: Connect Access your Raspberry Pi from anywhere
Raspberry Pi Connect gives you free, simple, out-of-the-box access to your Raspberry Pi from anywhere in the world.
It is a secure remote access solution for Raspberry Pi OS, allowing you to connect to your Raspberry Pi desktop and command line directly from any browser.

Alternatief: installatie Chrome browser en Chrome-remote-desktop. 
wget https://dl-ssl.google.com/linux/linux_signing_key.pub
wget https://dl.google.com/linux/direct/google-chrome-stable_current_amd64.deb
sudo dpkg -i google-chrome-stable_current_amd64.deb
Als je foutmeldingen ziet tijdens de installatie, typ dan sudo apt install -f en druk op 'Enter' om ze te herstellen. 
sudo apt install -f
Typ google-chrome en druk op Enter om Chrome te starten. 
google-chrome
Configuratie file Chrome-remote-desktop: één regel! Toevoegen voor de Xfce desktop: 
echo 'exec /usr/bin/startxfce4' >> ~/.chrome-remote-desktop-session
Of: Toevoegen voor de Lxde desktop: 
echo 'exec /usr/bin/startlxde' >> ~/.chrome-remote-desktop-session
Vervolgens: 
wget https://dl.google.com/linux/direct/chrome-remote-desktop_current_amd64.deb
sudo apt install ./chrome-remote-desktop_current_amd64.deb
Opstarten Chrome-remote-desktop, in de browser:
https://remotedesktop.google.com/

Instellen: Als je afwezig bent, kun je beveiligd toegang tot je computer krijgen ... met 6 cijfers pincode!

Opmerking: voor de download wordt met het wget commando de home directory gebruikt.
De .deb bestanden kunnen na de installatie worden opgeruimd!

Backup

Om backups te maken op een remote host, is het nodig om de SSH keys te configureren.
Ik gebruik FileZilla voor de backup van documenten en afbeeldingen. FileZilla heeft de optie voor het behouden van "time-stamps".
Voorbeeld: remote NAS: "odroid-hc" 
ssh frits@odroid-hc
Resultaat:
Are you sure you want to continue connecting (yes/no/[fingerprint])? yes
Warning: Permanently added 'odroid-hc' (ED25519) to the list of known hosts.

Checks

Tenslotte check ik altijd het opstart log van Linux als volgt: 
sudo dmesg | more

Voorbeeld foutmelding: 

[   23.060866] r8169 0000:03:00.0: firmware: failed to load rtl_nic/rtl8168g-2.fw (-2)
[   23.060926] firmware_class: See https://wiki.debian.org/Firmware for information about missing firmware

Zie: wiki.debian.org: Firmware

Geïnstalleerde software: 
apt list --installed | more
Eventueel: voorbeeld python 
apt list --installed | grep python

Kernel

Deze speciale truck was nodig voor de oude Intel processoren. Dit is in Debian 12 verholpen!

Zie voor details: linuxcapable.com: How to Install Linux Kernel 6.1 on Debian 11 or 10

Stappen: Details: 
sudo apt update
sudo apt --list upgradable
sudo apt upgrade
echo "deb http://deb.debian.org/debian unstable main contrib non-free" | sudo tee -a /etc/apt/sources.list
echo "deb-src http://deb.debian.org/debian unstable main contrib non-free" | sudo tee -a /etc/apt/sources.list
Create APT Pinning File: 
sudo vi /etc/apt/preferences
Note, replace “Pin: release a=bullseye” with “Pin: release a=buster” if you use Debian 10.

Anno 2023: bookworm (Debian version: 12) in plaats van bullseye

File: 
Package: *
Pin: release a=bullseye
Pin-Priority: 500

Package: linux-image-amd64
Pin:release a=unstable
Pin-Priority: 1000

Package: *
Pin: release a=unstable
Pin-Priority: 100
Please remember to replace the amd64 with the architecture of your system. 
sudo apt update
Resultaat: 1 package can be upgraded. Run 'apt list --upgradable' to see it. Update to Linux Kernel 6.1 
sudo apt upgrade
sudo reboot
Resultaat: 
uname -a
Linux asrock 6.1.0-2-amd64 #1 SMP PREEMPT_DYNAMIC Debian 6.1.7-1 (2023-01-18) x86_64 GNU/Linux
Bij een volgende installatie komt de melding: 
De volgende pakketten zijn automatisch geïnstalleerd en zijn niet langer nodig:
linux-image-5.10.0-20-amd64 linux-image-5.10.0-21-amd64
Gebruik 'sudo apt autoremove' om ze te verwijderen.
Uitgevoerd: 
sudo apt autoremove
... 
De volgende pakketten zullen VERWIJDERD worden:
linux-image-5.10.0-20-amd64 linux-image-5.10.0-21-amd64

Info

"man" pagina's:

Opmerking

In Debian 12 zijn ook de "non-free" drivers toegevoegd voor de installatie. ;-) Eindelijk!

Non-free: Firmware voorbeelden:

[ 1 ] RealTek RTL-8169 op Asrock Q1900DC
[ 2 ] Intel display i915 op Asrock Q1900DC
[ 3 ] Broadcom BCM4318 802.11g Wireless Lan Controller in een Dell Latitude laptop D610
[ 4 ] Intel wifi driver: iwlwifi-7265D-29 in een Kangaroo Mobile Desktop computer